Ρόλος του Δέρματος 

Το δέρμα λειτουργεί με δύο τρόπους: 
• δρα ως ασπίδα προστασίας των εσωτερικών οργάνων του σώματος από το νερό, τον ήλιο, τα χημικά, τα ξένα βακτήρια και τις αιωρούμενες ερεθιστικές ουσίες και 
• ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος και την υγρασία του και υποβαστάζει όλα τα όργανα του σώματος.

Δομή του Δέρματος 
Το δέρμα αποτελείται από 3 στρώματα: 
• Επιδερμίδα ~ είναι το εξωτερικό στρώμα του δέρματος που έρχεται σε άμεση επαφή με το περιβάλλον. Τα κύτταρα της επιδερμίδας αποπίπτουν και αποκαθίστανται από κύτταρα που ταξιδεύουν από τα εσωτερικά στρώματα του δέρματος προς την επιδερμίδα. 
• Χόριο ή κυρίως δέρμα ~ βρίσκεται εσωτερικά της επιδερμίδας. Είναι συνδετικός ιστός και περιέχει τους σμηγματογόνους αδένες, τους ιδρωτοποιούς αδένες (από τους οποίους εκκρίνεται ιδρώτας για να διατηρηθεί η θερμοκρασία του σώματος) και τους θύλακες των τριχών. Ο ινώδης ιστός, το κολλαγόνο και η ελαστίνη καθορίζουν τη νεανικότητα του δέρματος. Αν η ελαστίνη χάσει την ελαστικότητά της, το δέρμα γίνεται λιγότερο ελαστικό και χάνει την υγιή του όψη. 
• Υπόδερμα ~ είναι το βαθύτερο στρώμα του δέρματος και αποτελείται από συνδετικό ιστό και λιπώδη κύτταρα. Το υπόδερμα βοηθά το σώμα να διατηρείται ζεστό (1). 
Η υφή του δέρματος στα διάφορα σημεία του σώματος ποικίλει. Στις παλάμες και τις πατούσες υπάρχει λείο δέρμα χωρίς τρίχες ενώ σ’ όλο το υπόλοιπο σώμα υπάρχει δέρμα με τρίχες. Επίσης το δέρμα ποικίλει σε πάχος. Στα χείλη και κάτω από τα μάτια υπάρχει λεπτό δέρμα, ενώ στις πατούσες και την πλάτη παχύ δέρμα. 

Παθολογικές Καταστάσεις του Δέρματος 
Οι άνθρωποι μπορεί να υποφέρουν από διάφορες διαταραχές του δέρματος. 
> Ακμή: είναι μια παθολογική κατάσταση που οδηγεί σε αποφραγμένους φλεγμονώδεις σμηγματογόνους αδένες, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται φαγέσωρες και σπυράκια. Τα αίτια της ακμής είναι διατροφικά και συχνά ορμονικά. Η κοινή ακμή (acne vulgaris) είναι πιο συχνή στην εφηβεία. Η ακμή επιβαρύνεται από το άγχος καθώς και από κάποια μαγειρεμένα λάδια και ελαιώδη καλλυντικά (2). 
> Πιτυρίδα: είναι μια αβλαβής αλλά ερεθιστική παθολογική κατάσταση κατά την οποία νεκρό δέρμα απομακρύνεται από το δέρμα του κρανίου με τη μορφή δύσμορφων λευκών νιφάδων στα μαλλιά και τα ρούχα. Το σύνηθες αίτιο είναι η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, η οποία εμφανίζεται ως κνησμώδη, φολιδωτά εξανθήματα στο δέρμα του κρανίου που μπορούν όμως να επεκταθούν και στο πρόσωπο, το στήθος και το λαιμό (2). 
> Δερματίτιδα: συνήθως οφείλεται στην επαφή με κάποια ερεθιστική (π.χ. χημική) ουσία. >Έκζεμα: είναι μια παθολογική κατάσταση του δέρματος που συνήθως οφείλεται σε μια υπερ-αντίδραση του ανοσοποιητικού που οδηγεί σε φλεγμονή των ιστών του δέρματος. Το ατοπικό έκζεμα είναι μια κληρονομική παθολογική κατάσταση και μπορεί να σχετίζεται με αλλεργίες. Τα χαμηλά επίπεδα των ωμέγα-3 και ωμέγα-6 απαραίτητων λιπαρών οξέων έχουν συνδεθεί πολλές φορές με το έκζεμα. 
> Ψωρίαση: είναι μια μη μολυσματική παθολογική κατάσταση του δέρματος που συνήθως κληρονομείται αλλά μπορεί να μην εμφανιστεί μέχρι να πυροδοτηθεί από κάποιο παράγοντα όπως το άγχος, η καντιντίαση (μόλυνση από το μύκητα Candida), η εντερική τοξιναιμία (προκαλείται από τοξίνες), οι βήτα αναστολείς, η ασπιρίνη και ορισμένα βότανα. Η υπέρμετρη παραγωγή κυττάρων του δέρματος και η ερυθρότητα είναι κοινά χαρακτηριστικά της ψωρίασης. Μπορεί να επηρεαστεί και η υγεία των νυχιών. 
> Έγκαυμα από έκθεση στον ήλιο: παρόλο που δεν είναι ακριβώς μια κοινή παθολογική κατάσταση του δέρματος, μπορεί να είναι ένα επίπονο πρόβλημα για άτομα που έχουν εκτεθεί πάρα πολύ ώρα στον ήλιο ή έχουν ευαίσθητο δέρμα. Στην περίπτωση αυτή προτείνεται η πρόληψη και η αποφυγή της υπέρμετρης έκθεσης στον ήλιο. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η λήψη με συμπλήρωμα 25mg καροτενοειδών μαζί με 335mg βιταμίνης E για 12 εβδομάδες αυξάνει σημαντικά την αντοχή σε έγκαυμα (3). 

Θρεπτικά Συστατικά που συμβάλλουν στην Υγεία του Δέρματος 
Τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά που λαμβάνουμε με τη διατροφή εμπλέκονται στην υγεία του δέρματος. 
> Το β-καροτένιο, τα καροτενοειδή γενικά και η βιταμίνη A βοηθούν στη ρύθμιση της παραγωγής ελαιωδών εκκρίσεων και προάγουν το σχηματισμό νέων κυττάρων. Αυτά μπορεί να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα για όσους υποφέρουν από ακμή, ειδικά αν παράλληλα λαμβάνεται και βιταμίνη E. Η ποσότητα βιταμίνης Ε που θα λαμβάνεται πρέπει να είναι αρκετά υψηλή και είναι καλό να λαμβάνεται σύμφωνα με την καθοδήγηση κάποιου ειδικού (4). Η έλλειψη β-καροτένιου και βιταμίνης A μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη φολίδωση του δέρματος, την απόφραξη των πόρων και την εμφάνιση στιγμάτων, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε άλλες διαταραχές του δέρματος. Τροφές πλούσιες σε β-καροτένιο και καροτενοειδή είναι τα φρούτα και τα λαχανικά με έντονα χρώματα, όπως οι ντομάτες, τα ροδάκινα, τα κεράσια, το μπρόκολο και τα καρότα. Καλές πηγές βιταμίνης Α είναι τα αυγά και τα ψάρια. 
> Η βιταμίνη C βοηθά στην ενδυνάμωση των τριχοειδών στο δέρμα και προάγει την επούλωση των πληγών μέσω του ρόλου της στη σύνθεση του κολλαγόνου. 
> Ο ψευδάργυρος παίζει ρόλο στη μετατροπή των απαραίτητων λιπαρών οξέων σε αντιφλεγμονώδεις προσταγλανδίνες και εμπλέκεται στην υγιή παραγωγή κυττάρων του δέρματος. Η λήψη ψευδαργύρου με συμπλήρωμα έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματική σε διάφορους τύπους παθολογικών καταστάσεων του δέρματος, όπως στην ακμή και το έκζεμα (5). 
> Τα χαμηλά επίπεδα GLA (γάμμα λινολενικό οξύ) στη διατροφή έχουν συνδεθεί με σημάδια έλλειψης απαραίτητων λιπαρών οξέων, όπως το ξηρό δέρμα και το έκζεμα. Μελέτες δείχνουν ότι η λήψη συμπληρώματος με έλαιο νυχτολούλουδου για το σχηματισμό και την επαναφορά της ισορροπίας των απαραίτητων λιπαρών οξέων στα κύτταρα του δέρματος μπορεί να μετριάσει πολλά συμπτώματα του εκζέματος (6). 
> Το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, η βιταμίνη Β6 και η βιταμίνη C είναι θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την αποτελεσματική μετατροπή του λινολεϊκού οξέος που βρίσκεται στο έλαιο νυχτολούλουδου σε GLA. Η ζάχαρη, το αλκοόλ και τα trans ή τα κορεσμένα λίπη είναι ανταγωνιστές σ’ αυτή τη διαδικασία μετατροπής. Η εξασφάλιση της λήψης ικανοποιητικών ποσοτήτων των παραπάνω βιταμινών και μετάλλων και η αποφυγή των ανταγωνιστών που αναφέρθηκαν μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη μετρίαση των συμπτωμάτων του εκζέματος. 
> Η βιταμίνη E απαντάται σε πολλά προϊόντα περιποίησης δέρματος επειδή προάγει την επούλωση των πληγών. Έχει χρησιμοποιηθεί από δερματολόγους για ποικιλία δερματικών προβλημάτων. Η βιταμίνη E είναι επίσης χρήσιμη για την αντιοξειδωτική της δράση προστατεύοντας τα λιπίδια των κυτταρικών μεμβρανών από οξείδωση. 

Τροφές με φιλικά για το Δέρμα Θρεπτικά Συστατικά: 
• Βιταμίνη A ~ αυγά, ψάρι, συκώτι 
• β-καροτένιο/καροτενοειδή ~ μπρόκολο, καρότα, ντομάτες, νεροκολοκύθα, ροδάκινα, κεράσια, φρούτα και λαχανικά με έντονα χρώματα 
• Βιταμίνες B ~ φυλλώδη πράσινα λαχανικά, μαγιά μπύρας, μαγιά, προϊόντα ολικής άλεσης 
• Βιταμίνη C ~ λάχανο, πράσινες και κόκκινες πιπεριές, πεπόνι, πορτοκάλια 
• Βιταμίνη E ~ καρύδια, φυλλώδη πράσινα λαχανικά 
• Απαραίτητα Λιπαρά Οξέα ~ ψάρι, λιναρόσπορος, ηλιόσποροι ή έλαιο ηλίανθου, έλαιο νυχτολούλουδου 
• Ψευδάργυρος ~ σπόροι νεροκολοκύθας, στρείδια, γαλακτοκομικά προϊόντα, βοδινό κρέας 
• Μαγνήσιο ~ καρύδια, προϊόντα ολικής άλεσης, γαλακτοκομικά προϊόντα 

Βότανα για την Υγεία του Δέρματος 
> Echinacea (Echinacea purpurea): χρησιμοποιείται παραδοσιακά για τη ρύθμιση των δοθιήνων (καλόγεροι), της σηψαιμίας και των φλεγμονών στους θύλακες των τριχών (αποστήματα και ψευδάνθρακες). Έχει αποδειχτεί ότι διαθέτει αντισηπτικές και αντιιικές ιδιότητες (7). 
> St. John´s wort (Hypericum perforatum): τα εκχυλίσματα αυτού του βοτάνου έχουν ευρέος φάσματος αντιμικροβιακή δραστηριότητα ενάντια σε διαφορετικούς τύπους βακτηρίων, συμπεριλαμβανομένων αυτών που βρίσκονται στο δέρμα (8). 
> Agnus castus (Vitex agnus castus): έχει χρησιμοποιηθεί επιτυχώς για παθολογικές καταστάσεις του δέρματος που σχετίζονται με ορμόνες, όπως η ακμή (7). 
> Έλαιο Τεϊόδεντρου (tea tree oil, Melaleuca alternifolia): μπορεί να είναι χρήσιμο στην ενίσχυση της θεραπείας διαφόρων παθολογικών καταστάσεων του δέρματος, ειδικά αν υπάρχει μόλυνση από χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο (Staphylococcus aureus). Το τεϊόδεντρο έχει ευρύ φάσμα αντισηπτικών ιδιοτήτων. Η τοπική εφαρμογή ελαίου τεϊόδεντρου μπορεί να είναι ωφέλιμη σε περιπτώσεις ακμής (8).
> Milk thistle (Silybum marianum): η σιλυμαρίνη που περιέχεται στο βότανο αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην αντιμετώπιση της ψωρίασης λόγω της ιδιότητάς της να παρεμποδίζει τη σύνθεση λευκοτριενίων (φλεγμονώδη συστατικά που παράγονται από οξειδωμένα PUFAs).